Den økonomiske krisa i kommunane syner kor viktig lærarnorma er

«Om det ikkje kjem meir pengar, må regjeringa gje oss meir fridom», sa KS-leiar Gunn Marit Helgesen både på Politisk kvarter i NRK og på TV2-nyheitene i september. Den økonomiske krisa i kommunenoreg har fått KS til å gjenta sitt gamle kamprop om å få fjerna normer og kompetansekrav I Og i Kommunal-Rapport har debatten gått.

KS meiner at å be om fridom er å ta ansvar og kommunedirektøren i Størdal kommune bryter minstenorm for lærartettleik med opne auge og vil ha ein debatt om krava. 

Det er ikkje tvil om at den økonomiske situasjonen aukar presset på bemanningsnormer i norske kommunar. Utdanningsforbundet ser at det er nett i desse pressa situasjonane at normene er ekstra viktig. 

I dag sikrar lærarnorma eit minimum av ressursar i klasseromma, og kompetansekrava sikrar kvalifiserte lærarar. Begge er minimumskrav som skal garantere gode rammer rundt undervisning med ein lærarutdanna lærar.

Desse normene og krava er innført for at ein skal kunne gje eit mest mogleg likeverdig og godt tilbod til alle barn og unge uavhengig av kommunen sine økonomiske musklar. Dei garanterer altså i dag eit minimum av kvalitet i utdanninga.

Då vert det viktig å ikkje gå med på KS si forteljing om at normene er rigide og gjev lite handlingsrom.

Det finst alt stor fridom i dagens minstenorm for lærartettleik. Ho gjev rektorane stort handlingsrom til å flytte lærarar mellom trinn og klasser ved behov som har vore KS sitt ankepunkt.

Lat oss ta det litt teknisk for almen folkeopplysing: Lærarnorma er delt inn i eit krav for 1.-4. trinn og eit anna krav for 5.-10. trinn. Desse to krava skal bli innfridd i form av eit gjennomsnitt. Det ligg altså ikkje noko hinder i norma til å t.d. prioritere høg lærartettleik på 1. trinn eller klasser eller trinn som har særskilte utfordringar.

Med den norma me har no, har me gått frå eit ganske rigid system med klassedelingstal, til ein periode utan reglar, til no å ha ein regel om lærartettleik på hovudtrinn. Over tid har altså kommunane fått større fleksibilitet enn tidlegare.

Å sleppe opp på desse krava, opnar det for overfylte klasserom og tilsette i lærarjobben, som i verste fall, kjem rett frå russebussen. Alt no har Statsforvaltaren måtta slått ned på kommunar som tøyer lærarnorma gjennom å presse fleire elevar inn i klasseromma, og SSB har synt at nesten 1 av 5 lærarar alt står i klasserommet utan lærarutdanning.

Lærarnorm og kompetansekrav er avgjerande for kvaliteten på det tilbodet elvane får. Men det er og normer og krav som sikrar at dei pengane regjeringa løyver til opplæring, går til opplæring. Som situasjonen ute i Kommune-Noreg no syner: Det er i økonomiske nedgangstider det verkeleg er viktig med desse normene og krava.

Det er no det er viktig å hegne om lærarnorm og kompetansekrav. Lærarnorma vart innført i 2018, ho har soleis ikkje skulda for den økonomiske situasjonen i kommunane i 2024. Ikkje la kommunar og fylkeskommunar spare gjennom å gjere opplæringstilbodet dårlegare, det er det ingen som tener på i det lange løp.